Na ścieżkach natury i hydrotechniki

Na ścieżkach natury: rezerwaty przyrody

Duże kompleksy leśne na tym obszarze występują jedynie w okolicach Sztumu, Kwidzyna i Ryjewa, porastając strome, pocięte licznymi wąwozami krawędzie doliny Wisły. Pozostałości dawnej Puszczy Sztumskiej znajdują się w okolicach Dzierzgonia. Również dolina Liwy jest obszarem silnie lesistym. Znajduje się tu kilka ciekawych rezerwatów przyrody. Jednym z nich jest leżący w widłach Wisły i Nogatu na północ od miejscowości Piekło rezerwat "Las Łęgowy nad Nogatem", chroniący unikalny, pierwotny las bagienny. Takie nieprzebyte, podmokłe lasy porastały kiedyś nizinne doliny rzek północnej Polski. Las ten jest więc reliktem dawnych czasów, a sam jego widok z licznymi leżącymi i usychającymi, wielkimi drzewami pozostawia niezapomniane wrażenie.

Ciekawy jest też rezerwat "Parów Węgry" położony w pobliżu Sztumu. Chroni naturalny, porośnięty bukowym lasem wąwóz nad Nogatem. W okolicach Białej Góry i Dzierzgonia znajdują się stanowiska roślin kserotermicznych (sucholubnych, stepowych), również objęte ochroną.

Błękitne wstęgi i chusty: jeziora i rzeki regionu

Powiśle to wschodnia część Pojezierza Iławskiego. Zgodnie z nazwą krainy, jest tu wiele jezior, z których największe to Jezioro Dzierzgoń, posiadające rozczłonkowaną linię brzegową i trzy wyspy. Nad jeziorami urządzono plaże i miejsca do kąpieli, z których polecić można min. położone przy szlakach rowerowych kąpieliska nad Jeziorem Sowica w pobliżu Prabut, Jeziorem Balewskim w pobliżu Balewa, w Przezmarku nad Jeziorem Motława Wielka oraz nad Jeziorem Kuksy w pobliżu Dzierzgonia.

Dwie największe rzeki regionu to Wisła oraz jej odnoga, zaczynająca się w Białej Górze - Nogat. Są to rzeki dostępne dla turystyki wodnej. Przez cały obszar Powiśla wije się dzika i malownicza rzeka Liwa, będąca zagospodarowanym szlakiem kajakowym. Opływa ona z trzech stron Kwidzyn, by bieg swój zakończyć w Białej Górze. Małą rzeką o wielkiej historii jest natomiast rzeka Dzierzgoń, płynąca przez miasto o tej samej nazwie i wpadająca do Jeziora Druzno.

Śluzy, kanały i wiatraki: na szlakach hydrotechniki

Powiśle i Żuławy to miejsce, gdzie od wieków człowiek próbował ujarzmić żywioł wody. Najciekawszym zabytkiem hydrotechniki niewątpliwie jest na tym terenie zespół śluz w Białej Górze. Składa się on z trzech obiektów. Pierwsza śluza  tzw. Wielki Upust, została wybudowana w 1852 r. Największe znaczenie ma śluza komorowa zbudowana w 1916.  Służy ona do regulacji przepływu wód odpływających z Wisły do Nogatu. Komora śluzy ma konstrukcję betonową obłożoną cegłą klinkierową. Zamykają ją dwuskrzydłowe stalowe wrota o napędzie ręcznym. Wybudowana  w latach 30-tych  XX w. mała śluza w ujściu Liwy do Nogatu obecnie jest nieużywana.

Mało kto wie natomiast, że płynąca przez miasto i fosę zamku w Malborku rzeczka, zwana Młynówką ma swój początek w Jeziorze Balewskim 30 kilometrów od Malborka. Została ona sztucznie poprowadzona w XIII wieku przez Krzyżaków. Podziwiać należy precyzję budowniczych, którzy na tak długim odcinku potrafili nadać wodzie odpowiedni spadek i poprowadzić kanał w poprzek przeszkód terenowych, takich jak np. struga w Jurkowicach, gdzie przy samej linii kolejowej Gdańsk-Warszawa znajduje się jeden z najstarszych w Polsce, ceglanych akweduktów.